Port morski Police to ważny port morski i rzeczny, zlokalizowany na Odrze, w obszarze Polic, przy torze wodnym Świnoujście–Szczecin. Ten port jest czwartym portem w Polsce pod względem rozmiaru przeładunków, co czyni go znaczącym punktem w krajowej sieci transportowej.
Port w Policach został pierwotnie zaprojektowany z myślą o zaspokojeniu potrzeb transportowych Zakładów Chemicznych Police, jednak jego działalność zostało rozszerzone na współpracę z innymi podmiotami gospodarczymi. Dominującą część towarów, które są przeładowywane w tym porcie, stanowią masowe ładunki. W szczególności są to:
- fosforyty,
- apatyty,
- ruda ilmenitowa,
- sól potasowa,
- nawozy mineralne,
- amoniak,
- kwas siarkowy.
Rocznie, tonarze w porcie w Policach osiągają imponującą wartość około 2 mln ton towarów przeładowywanych, co podkreśla znaczenie tego miejsca w kontekście regionalnym oraz krajowym.
Położenie
„Port morski usytuowany jest w malowniczej Dolinie Dolnej Odry, wzdłuż Odrą oraz powiązanymi z nią kanałami. Nabrzeża portu rozciągają się nad Odrą, obejmując takie odcinki jak Domiąż oraz kanał Policki (Wąski Nurt). Co więcej, port graniczy z Polickim Nurtem, który to jest ujściem rzeki Łarpi, a także z basenem Terminala Barkowego oraz ujściem rzeki Gunicy.
Obszar administracyjny portu morskiego rozciąga się na 8,7 km wzdłuż rzeki Odry. Warto zaznaczyć, że granice portu określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 2005 roku, zaktualizowane w 2009. Granice te obejmują głównie teren miasta Police, ale również obszary gminy Goleniów (w północno-wschodniej części wybrzeża Domiąży oraz wyspę Raduń). Przy ujściu Odry do Roztoki Odrzańskiej znajdują się natomiast małe obręby wód Odry, które wchodzą w skład terenu wiejskiego gmin Police i Goleniów.
Podkreślić należy, że odcinek Odry, który leży między Zalewem Szczecińskim a wodami portu morskiego Szczecin, ma status morskich wód wewnętrznych.
Struktura portu morskiego składa się z czterech kluczowych terminali, które usytuowane są przy zachodnim (lewym) brzegu Odry:
- Terminal Morski (znany również jako Port Morski),
- Terminal Mijanka (potocznie określany jako stanowisko przeładunkowe „Mijanka”),
- Terminal Barkowy (nazywany Portem Barkowym),
- Terminal Jasienica, który zlokalizowany jest na rzece Gunica.
W granicach portu znajdują się także różne wyspy na Odrze, takie jak: Wielki Karw, Mały Karw, Długi Ostrów, Raduń, Kopina oraz Mnisi Ostrów. Należy jednak zaznaczyć, że te wyspy nie pełnią funkcji nabrzeży portowych.
Warunki nawigacyjne
Port morski w Police jest pod ścisłym nadzorem Kapitanatu Portu Szczecin, co zapewnia bezpieczeństwo i porządek w ruchu morskim. Wszelkie zasady dotyczące poruszania się jednostek morskich na terenie Terminalu Morskiego są ściśle określone, aby zagwarantować sprawną i bezpieczną obsługę.
Według przepisów, długość całkowita statków nie może przekraczać 215 m, a ich szerokość 31 m. Dodatkowo, dla statków wchodzących i wychodzących z Portu Morskiego Police, zanurzenie nie może być większe niż 9,15 m w przypadku jednostek o długości do 170 m. W przypadku dłuższych statków, konkretne zasady dotyczące dopuszczalnej długości, szerokości i zanurzenia reguluje regulamin portowy.
Warto także zwrócić uwagę, że statki o długości powyżej 120 m są dopuszczane do ruchu tylko przy widzialności wynoszącej co najmniej 0,5 Mm. W sytuacji złej widoczności, statki te mogą poruszać się, o ile przestrzegane są warunki do bezpiecznego przejścia w jednym kierunku. Natomiast w Terminalu Barkowym obowiązują inne zasady – maksymalna długość jednostek to 120 m, a dopuszczalne zanurzenie ustala Kapitan Portu Szczecin.
Podczas manewrów, statki dłuższe niż 85 m muszą mieć zapewnioną wolną przestrzeń na nabrzeżu przeciwległym. Z kolei wykorzystanie usług pilota jest obowiązkowe dla jednostek i zestawów pchanych o długości 50 m i większej, jak również dla statków, które mogą zagrażać bezpieczeństwu żeglugi oraz porządku w porcie, wyjątkowo obejmuje to także statki pasażerskie podczas transportu podróżnych.
Liczy się także korzystanie z pomocy holowników, co jest wymagane dla:
- statków powyżej 120 m, podczas manewrów cumowania w Terminalu Morskim – od trawersu stawy Krępa Górna do zacumowania,
- statków do 120 m – w odległości 1500 m od miejsca cumowania.
Działalność
W 2006 roku port morski Police odnotował znaczące wydarzenia związane z działalnością żeglugową. W tym czasie do portu zawinęło 286 statków, których pojemność brutto przekraczała 100. Całkowita pojemność netto tych jednostek wyniosła 872,4 tys. NRT, z czego 148 statków z łączną pojemnością netto 592,8 tys. NRT miało ładunek na pokładzie.
Wśród jednostek, które odwiedziły port, znalazły się 52 zbiornikowce, 203 masowce oraz 31 drobnicowców niespecjalizowanych. Obroty ładunkowe portu w tym roku wyniosły 2445,5 tys. ton, co przełożyło się na 4,05% udziału w ogólnych przeładunkach polskich portów.
Jeśli mówimy o obrotach ładunkowych uwzględniającymi masę ładunków bez wagi własnej kontenerów oraz jednostek tocznych, to wyniosły one 2109,8 tys. ton. W ramach tych obrotów 2088,7 tys. ton zostało przeładowanych w międzynarodowym obrocie morskim, natomiast 21,1 tys. ton w krajowym obrocie morskim.
Rodzaje ładunków | Obroty [tys. ton] | Udział [%] |
---|---|---|
Węgiel oraz koks | 10,2 | 0,42% |
Rudy metali | 71,7 | 2,93% |
Inne ładunki masowe | 2363,6 | 96,65% |
Łącznie (Σ) | 2445,5 | 100% |
Infrastruktura
W 2006 roku port morski Police dysponował nabrzeżami o łącznej długości wynoszącej 1000 m, które były przeznaczone do przeładunków i w pełni eksploatowane. W pobliżu północno-zachodniego skraju wyspy Mnisi Ostrów (znanej również jako Wyspa Mnichów) znajduje się kotwicowisko, które jest dostosowane do obsługi statków o zanurzeniu do 8,5 m.
Terminal Barkowy
Terminal Barkowy ulokowany jest blisko Zakładów Chemicznych „Police”, przy ul. Jasienickiej. Dysponuje nabrzeżem o długości 2 × 200 m oraz głębokością eksploatacyjną wynoszącą 4,5 m. W tym porcie barkowym obsługiwane są barki i statki o długości nie przekraczającej 120 m oraz zanurzeniu do 4 m, co odpowiada około 3000 DWT.
Terminal Morski
W pobliżu brzegu Kanału Polickiego (Wąskiego Nurtu) usytuowany jest Terminal Morski. Składa się z dwóch stanowisk – wyładunkowego i załadunkowego – na nabrzeżu o długości 415 m i głębokości konstrukcyjnej 12,5 m. Port ten ma zdolność przyjmowania statków długości do 200 m oraz o zanurzeniu do 9,15 m.
Terminal Mijanka
Stanowisko przeładunkowe „Mijanka” znajduje się na wyspie Polickie Łąki, na ul. Goleniowskiej w Policach, nad brzegiem Domiąży. Nabrzeże, którego długość wynosi 200 m oraz głębokość eksploatacyjna 8,4 m, służy do przeładunku produktów płynnych, takich jak amoniak oraz kwas siarkowy. W terminalu tym mogą być obsługiwane statki o długości wynoszącej do 140 m (do 10 000 DWT).
Historia
Historia portu morskiego w Policach sięga końca lat 60-tych XX wieku, kiedy to rozpoczęto prace nad jego budową.
- W 1967 roku rozpoczęto działalność budowlaną portu barkowego, a jego otwarcie miało miejsce w 1970 roku.
- W 1979 roku podjęto kluczową decyzję w sprawie utworzenia portu morskiego na Odrze, co było związane z rozwojem Zakładów Chemicznych „Police”.
- W 1998 roku zrealizowano imponujący przeładunek 40-milionowej tony towarów, gdzie całkowity wolumen przeładunków wyniósł 2,9 mln ton. Wśród towarów przeważały fosforyty importowane oraz nawozy eksportowe.
- W 2004 roku Zarząd Zakładów Chemicznych „Police” S.A. podjął decyzję o utworzeniu zarządzającej spółki portowej. Uchwała dotycząca powołania spółki „Port Morski w Policach sp. z o.o.” została zaakceptowana przez radnych z gminy Police.
Interesującym wydarzeniem w historii portu było ustalenie granic portu morskiego w Policach przez Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w 1992 roku. Jednak pół roku później dokonano zmiany tych granic, co podkreśla dynamiczny rozwój tego miejsca.
Przypisy
- Główny Urząd Statystyczny - Gospodarka morska w Polsce w 2022 roku
- a b O nas – Port Morski Police [online] [dostęp 27.10.2022 r.]
- Ustawa z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej. (Dz.U. z 2024 r. poz. 1125)
- Zarządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 19 grudnia 1991 r. w sprawie ustalenia granic portów morskich od strony lądu w Szczecinie, Świnoujściu i Policach. (M.P. z 1992 r. nr 4, poz. 22)
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 22 września 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustalenia granic portów morskich w Szczecinie i Policach od strony lądu (Dz.U. z 2009 r. nr 164, poz. 1310)
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 21 czerwca 2005 r. w sprawie ustalenia granic portów morskich w Szczecinie, Świnoujściu i Policach od strony lądu (Dz.U. z 2005 r. nr 119, poz. 1010)
- (ust. 17 zmiana §57 pkt 1.) Zarządzenie Nr 3 Dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie z dnia 4 maja 2017 r. w sprawie zmiany Przepisów portowych (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2017 r., poz. 2099)
- (§56. Przepisy portowe) Zarządzenie Nr 3 Dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie z dnia 26 lipca 2013 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2013 r., poz. 2932)
- (§81. Przepisy portowe) Zarządzenie Nr 3 Dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie z dnia 26 lipca 2013 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2013 r., poz. 2932)
- (§102 ust. 2 Przepisy portowe) Zarządzenie Nr 3 Dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie z dnia 26 lipca 2013 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2013 r., poz. 2932)
- Zarządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 23 marca 1993 r. zmieniające zarządzenie w sprawie ustalenia granic portów morskich od strony lądu w Szczecinie, Świnoujściu i Policach. (M.P. z 1993 r. nr 19, poz. 185)
- Rocznik statystyczny gospodarki morskiej. stat.gov.pl. Warszawa, grudzień 2007 r.
Pozostałe obiekty w kategorii "Inne obiekty":
Stare Miasto (Police) | Bardo (Police) | Cmentarz komunalny przy ul. Tanowskiej w Policach | Muzeum Historyczne „Skarb” w PolicachOceń: Port morski Police